Lịch sử chứng khoán Mỹ từ năm 1792 tới nay là năm 2025, trải qua 233 năm. Còn Chứng khoán Việt Nam chỉ mới từ năm 2000, thì mới 25 năm. Nên chúng ta đừng quá kỳ vọng hay thất vọng, vì sao chỉ số chứng khoán Việt Nam chật vật thế nào để đạt mốc 1200 điểm hay 1300 điểm, để rồi lại tuột mất. Bảng so sánh một vài số liệu từ năm 2000 đến 2025:
| Chỉ tiêu | 2000 | 2025 (ước tính) |
|---|---|---|
| Số lượng mã cổ phiếu | 2 | ~1.800 |
| Vốn hóa thị trường | ~1.000 tỷ VND(71, triệu USD) | >6 triệu tỷ VND(280 tỷ USD) |
| Sàn giao dịch | HoSE | HoSE, HNX, UPCoM |
| Nhà đầu tư cá nhân | Rất ít | >9 triệu tài khoản |
Tôi có vài nhận định về Chứng khoán Việt Nam như sau:
Sẽ được Chính phủ quan tâm nhiều hơn
Chứng khoán Việt Nam càng là một đóng góp quan trọng cho kinh tế đất nước, tôi tin Chính phủ sẽ ngày càng quan tâm tới TTCK khi dư địa phát triển đất nước không còn nhiều từ vốn FDI giảm dần, nhân công giá rẻ, bất động sản, tài nguyên thì có giới hạn,...
Chứng khoán không những là một kênh thu hút vốn đầu tư, mà nó là thứ thúc đẩy các doanh nghiệp luôn luôn phải phát triển, bởi vì đó là điều các nhà nắm giữ cổ phiếu mong muốn. Nếu giá cổ phiếu đi lùi hay đứng yên thì đều là sự thất bại. Đó cũng là nguyên nhân, nhiều doanh nghiệp Nhà nước đều phải cổ phần hóa và đưa lên sàn chứng khoán.
Không còn sơ khai, nhưng vẫn chưa mạnh
Chúng ta đi sau cả 100 năm, nhưng có thể học những người đi trước. Tôi thấy các phần mềm của các công ty chứng khoán rất đẹp, nhanh, chuyên nghiệp, hiện đại. Cho dù chúng ta có vài giới hạn về giao dịch như OTA/OTC hay phải giao dịch theo lô chẵn 100 cổ phiếu.
Với 9 triệu tài khoản được mở, nhưng chắc gì 50% số đó đang hoạt động, bởi vì có người có đến 2-3 tài khoản ở các công ty chứng khoán khác nhau. Vì thế tôi đoán, chỉ tầm 4 triệu người đang thực sự giao dịch. Chúng ta còn nhiều dư địa để mở rộng.
Tôi gặp rất nhiều người bạn của tôi, có trình độ học vấn cao đẳng-đại học, nhưng họ không biết nhiều về chứng khoán. Có thể thông tin đại chúng chưa nhiều, nhưng có lẽ chúng ta cũng không được học nó nhiều trong giai đoạn học sinh, sinh viên.
Ngân hàng, Bất động sản chiếm tỷ trọng quá lớn
Tôi mạn phép đoán, không có thị trường chứng khoán nào trên thế giới mà ngân hàng và bất động sản nhiều như ở Việt Nam. Từ trước 2020, có đến 5 công ty BĐS và 10 ngân hàng trong rổ VN30-top 30 ngân hàng vốn hoá lớn nhất Việt Nam. Dù tỷ lệ công ty BĐS trong rổ VN30 giảm dần chỉ còn 1 trong năm 2025, nhưng vốn hoá ngành Ngân hàng vẫn còn rất lớn. Ngân hàng chiếm lượng tiền mặt lớn, nhưng là loại ngành không tạo ra sản phẩm hay tính đột phá nào cho nền kinh tế. Về lâu dài, việc 2 ngành này chiếm tỷ trọng lớn trong TTCK Việt Nam, thì đây là một điểm yếu lớn. Khi bị khủng khoảng, chúng rất dễ gây sự sụp đỗ lớn cho toàn thị trường.
Một dấu hiệu tích cực là các cổ phiếu BĐS cuối cùng cũng giảm sâu lên đến 90% sau thời gian tăng trưởng nóng. Dù khá đau đớn cho một số nhà đầu tư nắm giữ những cổ phiếu này, nhưng đó là điều tốt cho toàn bộ TT cần sự tăng trưởng bền vững cho vài chục năm tới.
Với sự quan tâm của Chính phủ, kinh tế Tư nhân ngày càng được chú trọng. Tôi vẫn thấy tiềm nay tăng trưởng tốt của chứng khoán Việt Nam. Sẽ có nhiều công ty ngoài lĩnh vực BĐS và Ngân hàng được ra đời và lớn mạnh. Muốn TTCK Việt Nam tăng trưởng, đó là điều bắt buộc.
Nhà đầu tư nhỏ lẻ nhiều, dễ hoảng loạn
Theo số liệu tôi thu thập được thì: tính đến đầu năm 2025, nhà đầu tư cá nhân (nhà đầu tư nhỏ lẻ) chiếm khoảng 89% tổng số nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tham khảo 1 trong những bài viết đó.
Điều đó có nghĩa là gì? Thị trường dễ rung lắc, hoảng loạn. Các đầu tư nhỏ lẻ thường dễ bị ảnh hưởng bởi tin tức. Khi một tin xấu được đứa ra như thuế hay chiến tranh, tôi đã thấy TTCK Việt Nam giảm một cách quá tiêu cực và không đáng có.
Nếu tỷ lệ các nhà đầu tư tổ chức được tăng lên, với nguồn vốn lớn và đầu tư dài hạn điều này sẽ giúp TTCK Việt Nam ổn định hơn.
Thiếu công ty sản xuất, công nghệ cao
Như tôi đề cập ở mục trên về Ngân hàng và Bất động sản. Để TTCK Việt Nam tăng trưởng bền vững, chúng ta cần những công ty chất lượng hơn, tạo ra sản phẩm, mang chất xám nhiều hơn.
Thật đang tiếc, tôi thấy Việt Nam có nhiều công ty như vậy nhưng lại không được niêm yết trên sàn chứng khoán như Viettel Telecom, VNPT, Mobifone, Vietnammobile, Điện lực,...
Hoặc nếu có thì chỉ trên sàn Upcom như FPT Telecom, Đầu tư Quốc tế Viettel, Cảng hàng không Việt Nam ACV,... nhưng Nhà nước vẫn chiếm tới 99% cổ phần ở những công ty này.
Tôi đang chờ đợi chứng khoán Việt Nam xuất hiện những công ty lớn về sản xuất công nghiệp(ô tô, điện thoại, điện tử, đống tàu,...), công nghệ, hay vận tải lớn,...
Nếu CK Việt Nam không có những công ty chất lượng như vậy thì thị trường này chỉ như một nơi để đầu cơ tiền cho các ngân hàng và Bất động sản. Bạn vẫn thấy nó vẫn tăng. Nhưng tôi thấy nó sắp đặt đến giới hạn trần của nó rồi.
Giao dịch lô 100
Chứng khoán Việt Nam đang giới hạn tối thiểu số lượng mua/1 lệnh là 100 cổ phiếu. Nó chẳng có vấn đề gì nếu bạn mua cổ phiếu ngân hàng chỉ từ 10 000 - 30 000đ/1 cổ phiếu. Nếu bạn đặt 1 lệnh mua, bạn cần tầm 3 triệu.
Nhưng, thật không may. Các cổ phiếu tốt như FPT, FRT, VTP, FOX,... lại thường có giá cao hơn 100 000đ/1 cổ phiếu. Ví dụ, bạn muốn mua 100 cổ phiếu FPT giá 120 000đ, bạn cần 12 triệu. 12 triệu thật khó cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ với số vốn dưới 10 triệu.
Dù HOSE có hỗ trợ lô lẻ, nhưng nó lại khó thanh khoản và giá thường cao hơn nhiều so với giá lô 100. Đây là điều tôi hi vọng CK Việt Nam sẽ cải thiện trong thời gian tới để giúp các nhà đầu tư nhỏ lẻ tốt hơn.
Kết luận:
Dù TTCK Việt Nam vẫn còn nhiều nhược điểm cần cải cách, nhưng hãy nhìn lại xem. Các nước tiên tiến đã có TTCK từ 100 năm trước, chúng ta mới chỉ có 25 phát triển. Chính phủ ngày càng quan tâm đến TTCK như một phần RẤT QUAN TRỌNG của nền kinh tế. Với 2000 mã cổ phiếu, chúng ta vẫn có nhiều cơ hội để kiếm tiền từ thị trường này. Nếu bạn nghiên cứu sâu, "đãi cát tìm vàng" trong TT này, lợi nhuận vẫn có thể đạt 30-50%/năm. Hi vọng, tôi có thể giúp bạn!